ทำไมโควิด-19 ถึงแพร่กระจายทางอากาศ (Airborne)

สารคัดหลั่งทางเดินหายใจ (Respiratory Fluids) ถูกปล่อยออกมาระหว่างหายใจออก เช่น การหายใจตามปกติ การพูด การร้องเพลง การออกกำลังกาย การไอหรือจาม เป็นละอองขนาดเล็ก-ใหญ่แตกต่างกัน และละอองเหล่านี้เป็นตัวพาไวรัสไปติดเชื้อให้กับผู้อื่น แต่จะสามารถแพร่ไปได้ไกลเท่าไรขึ้นกับขนาดของละอองและสิ่งแวดล้อมในขณะนั้น

• ละอองขนาดใหญ่ที่สุด (Largest Droplets) จะตกสู่พื้นอย่างรวดเร็วในระดับวินาที-นาที
• ละอองขนาดเล็กมาก (Very Fine Droplets) และถ้าแห้งแล้วจะกลายเป็นอนุภาคแอโรซอล (Aerosol Particles) ซึ่งมีขนาดเล็กพอที่จะลอยอยู่ในอากาศได้นานระดับนาที-ชั่วโมง

ตรงนี้เองที่เป็นองค์ความรู้ใหม่ว่าผู้ติดเชื้อไม่ได้แพร่เชื้อผ่านละอองน้ำลายระหว่างการพูดคุย หรือละอองน้ำมูก เสมหะระหว่างการไอหรือจามเท่านั้น แต่ผู้ติดเชื้ออาจแพร่เชื้อระหว่างการหายใจตามปกติ การหายใจแรงระหว่างการออกกำลังกาย หรือแม้แต่การตะโกนเชียร์ (มวย) ได้ โดยละอองเหล่านี้สามารถเข้าสู่ร่างกายได้ 3 ช่องทางคือ

• การหายใจเข้า (Inhalation) คือ การสูดหายใจเอาละอองขนาดเล็กมาก หรืออนุภาคแอโรซอลที่มีไวรัสเข้าสู่ร่างกาย ความเสี่ยงของการติดเชื้อจะสูงมากในระยะ 1-2 เมตรจากผู้ติดเชื้อ เพราะเป็นบริเวณที่มีความเข้มข้นของละอองเหล่านี้สูง
• การตกลงบนเยื่อบุผิว (Deposition) คือ การที่ละอองที่มีไวรัสตกลงบนเยื่อบุตา / จมูก / ปาก เช่น การถูกไอจามรด แล้วละอองน้ำลายกระเด็นเข้าตา ‘โดยตรง’ ความเสี่ยงในการติดเชื้อจะสูงมากในระยะ 1-2 เมตรตามความเข้มข้นของละอองเช่นกัน
• การสัมผัสผ่านมือ (Touching) คือ การนำมือที่ปนเปื้อนหรือหยิบจับพื้นผิวที่ปนเปื้อนสารคัดหลั่งขึ้นมาสัมผัสกับเยื่อบุตา / จมูก / ปาก เท่ากับเป็นการสัมผัส ‘ทางอ้อม’ แต่จากหลักฐานในปัจจุบัน การแพร่เชื้อแบบนี้ไม่ใช่ช่องหลักในการติดเชื้อโควิด-19